Op een avond in 1984 stapten Loek en Mieke van de Hurk in de auto en reden naar Eindhoven. Ze wilden Amadeus zien, die film over Mozart waarover zoveel verhalen de ronde deden. Op de weg terug zaten ze hardop na te genieten: prachtig, prachtig, maar waarom kunnen we zoiets niet in Best zien? Daar hebben we toch ook een bioscoop en bovendien heb je dan al dat gedoe niet… autorijden, parkeren, niet drinken, je kent er niemand, weer dat hele eind terug…
Bij de meeste mensen vervliegen die gedachten weer, want de volgende dag is het weer werken, etc. Niet bij Loek en Mieke. Ze gingen er samen op door, begonnen hardop te denken over hoe je zoiets dan zou moeten aanpakken, hoe je andere mensen warm zou kunnen maken voor een vaste filmavond, waarop goede, verhalende films gedraaid worden. Eerst maar eens een lijst maken van films die de moeite waard zijn en daarmee gaan werven, bedachten ze. Filmrecensies uit de krant werden bewaard, andere filmhuizen bezocht, oren te luisteren gelegd. Langzaam groeide de lijst. We hebben een typemachine nodig, maar ik kan niet typen, zei Loek. Maar jouw zwager Wim wel, zei Mieke. En zo kwamen Wim Diemont en Loeks zus Ronnie bij de club.
Ze begonnen hun ideeën rond te bazuinen en mensen enthousiast te maken. Eerst in eigen kring en gaandeweg werd de cirkel groter. Ze kwamen tot een afspraak met Jan der Kinderen, de eigenaar van Biobest en kozen voor de naam “Filmsoos”. Wim maakte de eerste A4 op, op zijn typemachine met correctielint. Tien films werden beschreven waaruit men er vier mocht kiezen. Ik bepaal niet, laat de mensen maar kiezen, zei Loek. De vier meest gekozen films zouden dan gedraaid worden. Alles regelden de vier leden van de Filmsoos zelf. Het opstellen en uitdraaien van de film-beschrijvingen, de bezorging per fiets en alles wat verder nodig was, zoals enveloppen met handgeschreven adressen, postzegels, papier, inkt- en correctielinten, toegangskaarten et cetera. En vaak deden ze alles uit eigen zak. Want ‘zonder begeestering en idealisme komt er niets van de grond’.
Er was al veel werk verricht voordat de eerste film vertoond werd, maar voor de bezoekers van het eerste uur is dit de geboortedag van de Filmsoos Best. Met ‘Pervola, sporen in de sneeuw’ van de Nederlandse regisseur Orlow Seunke gaven Loek, Mieke, Wim en Ronnie de aftrap voor een onafgebroken reeks films die tot begin 2020 zou voortduren. Altijd op een dinsdagavond. Eerst waren dat er tweemaal vier, later tweemaal zes en uiteindelijk werden het twee cycli van acht films. En altijd stonden ze met zijn vieren aan de ingang van de zaal om iedereen persoonlijk welkom te heten. En na de film achter de bar om iedereen bij een glas even na te laten praten over wat ze zojuist gezien hadden.
Een goede filmkeuze is cruciaal voor het welslagen van een filmclub. Daarin werd het viertal steeds creatiever. Met een fles wijn stapten ze bijvoorbeeld naar de directeur van Filmhuis Cinecitta in Tilburg en vroegen hem welke films de laatste tijd veel waardering hadden gekregen. Datzelfde trucje herhaalden ze soms in Den Bosch en Eindhoven en zodoende kregen ze een goed gevoel voor wat het publiek aansprak.
Film na film raakte de zaal beter bezet. De mond-tot-mond reclame deed zijn werk en wie eenmaal binnen was raakte verslingerd aan dit filmhuis zo dichtbij. De groei betekende ook iets anders: alle financiën liepen tot nu toe via een privérekening, er werd zelfs belasting over betaald en toen wisten de vier dat het anders moest worden aangepakt. Ook enthousiaste deelnemers dachten hardop mee en daaruit kwam het idee naar voren om er een stichting van te maken. Wim maakte graag plaats voor anderen, hij had inmiddels acht jaar meegeholpen om van de Filmliga een succes te maken. Vriend en filmoperateur Frans Daman, goed thuis in de digitale wereld wilde wel helpen. Hij kende weer filmgek Ton Beetz, technicus van Filmhuis Plaza Futura (later NatLab). Samen met Loek, Mieke en Ronnie vormden ze het eerste bestuur van de Stichting Filmliga Best, opgericht op 31 augustus 1994 ten kantore van notaris von Bergh.
Lang verhaal kort: Ruth, die Frans jaren daarvoor als vrijwilligster in Plaza Futura had leren kennen, stapt graag in als Ton om gezondheidsredenen de fakkel moet overdragen. Zoals eerder gezegd, een goede filmkeuze blijft cruciaal voor succes en Ruth blijkt daar talent voor te hebben. Het aantal sterren bij filmrecensies negeert ze vriendelijk maar beslist. Vanaf 2008 tot 2020 is ze de beslissende stem in de samenstelling van de filmcycli. Met een mooie mix van maatschappijkritische, poëtische en vrolijk makende films geeft ze de Filmliga haar eigen karakter. Bezoekers nemen de verhalen en beelden mee naar huis, waar ze soms nog dagen tot nadenken en nagenieten leiden.
Op 23 april 2019 zwaaiden we Loek en Mieke uit als bestuurslid (een paar maanden daarvoor hadden ze hun functies overgedragen aan Kees Zoontjens en Joke Brugman). Alles wat ze wisten was, dat ze die dag om 19.00 uur thuis klaar moesten staan, meer niet. Mooi op tijd werden ze opgehaald met een antieke Mercedes en reden ze langzaam een grote ronde richting Biobest. Daar stond een blaasorkest al een halfuur lang de extra vroeg opgekomen bezoekers te vermaken. Volkomen verbouwereerd wurmde Loek zich met Mieke over de rode loper en door een haag van tweehonderd joelende Filmliga-deelnemers. Binnen in de zaal sprak wethouder Mark van der Schuppen de oprichters toe en het orkest gaf binnen nog een ‘Lang zullen ze leven’ ten beste. Alles begeleid door filmdoek-grote beelden met bedankjes aan de initiatiefnemers van dit prachtige filmhuis.
We schrijven december 2021. Zachtjesaan beginnen we te denken aan een herstart van de filmavonden, in een nieuwe opzet. Eentje waarbij het hele proces van filmselectie t/m kaartverkoop voortaan online gebeurt, via de nieuwe website van de Filmliga Best. Een spannende beslissing, ook omdat de anderhalvemetermaatregel van kracht blijft en er dus minder stoelen beschikbaar zijn. Door een hechtere samenwerking met Biobest en een andere taakverdeling zijn we nu in staat om de draad weer op te pakken. Maar, een paar dagen later kondigt de overheid opnieuw een lockdown aan. Nog even geduld dus, zo gauw het echt kan gaat ons filmhuis weer open.
Bij de gedwongen pauze vanwege de corona-pandemie begin 2020 stond de teller op 443 films. Mooie, gekke, leerzame, dromerige, vrolijke, harde, soms zware en soms raadselachtige films, waarvan we er nog veel meer willen zien. Laten we koesteren waarmee Loek en Mieke ooit begonnen zijn.